Một ngày như bao ngày bình thường khác, bạn chạy xe qua từng góc phố để đến chỗ làm. Bỗng mùi hương quen thuộc của ai đó lướt qua khiến cho tôi bỗng giật mình, giống như mùi hương của một người bạn cũ. Thế là cả chặng đường còn lại, những kỷ niệm trước đây của hai đứa cứ ùa về theo từng vòng xe chạy. Ngày hôm đó bầu trời đẹp kỳ lạ.
Hay mùi khói lam chiều làm cay mắt, cay cay sống mũi. Bỗng bạn nhớ hồi bé thường ngồi cạnh bà trong bếp, bà kể bao câu chuyện hay và thú vị. Thời gian chớp mắt đã vụt qua, bạn đã xa lắm những ngày còn nhỏ.
Vậy đó, những mùi hương luôn có sức mạnh đặc biệt với chúng ta. Mùi nước xả vải, mùi gỗ, mùi sơn cửa, mùi rơm rạ đốt… mỗi mùi đều gắn với những kỷ niệm vui có, buồn có. Nhưng điều gì làm nên sự kỳ diệu này? Những chuyện thuở nhỏ lúc nhớ lúc quên tại sao có thể ùa về một cách rõ ràng chỉ với mùi hương quen thuộc?
Cách mùi hương mở ra vùng ký ức đóng băng sau nhiều ngày quên lãng
Trong cuốn sách "Remembrance of Things Past" của Marcel Proust, tác giả đã minh họa cách mà mùi hương được liên kết với những kỷ niệm trong quá khứ thông qua mạng lưới tế bào nơron thần kinh cụ thể. Nhân vật chính trong truyện đã nhớ lại những ký ức bị lãng quên thời thơ ấu khi anh ấy nhúng chiếc bánh quy vào một tách trà. Các nhà nghiên cứu gọi đây là "hiệu ứng trí nhớ Proustian". Những ký ức tuổi thơ gắn với mùi hương sẽ ở lại bên chúng ta suốt cuộc đời.
Điểm đặc biệt nhất của những ký ức được gợi lên bằng mùi hương là chúng mở ra những hồi ức giàu cảm xúc và sức gợi hơn bất cứ ký ức có dấu hiệu nào khác. Nhiều cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ký ức ùa về bất chợt bằng mùi hương gây ra nhiều xúc động hơn, kích thích cơ chất sinh học thần kinh của quá trình xử lý cảm xúc. Mọi người được đưa về thời gian và không gian ban đầu của ký ức một cách nguyên bản nhất so với việc nhớ lại thông qua phương thức khác.
Ký ức do khứu giác gợi mở có liên quan chặt chẽ đến cấu tạo sinh học của cơ thể. Các bó khứu giác đi trực tiếp vào các vùng chuyên biệt trên vỏ não, nơi có các hạch hạnh nhân xử lý trải nghiệm cảm xúc và trí nhớ cảm xúc. Trong quá trình hồi tưởng lại ký ức được gợi lên bằng mùi, hạch hạnh nhân được kích hoạt nhiều hơn so với khi ngửi thấy những mùi tương tự không đem lại ký ức.
Mùi hương đi kèm những cảm xúc tích cực
Thông thường, mùi hương dễ chịu sẽ đi kèm với kỷ niệm hạnh phúc hơn là những cảm xúc tiêu cực. Vào năm 2013, một nghiên cứu trên 135 trẻ sơ sinh cần tiêm vắc-xin, có sử dụng tấm nệm xức mùi thơm vanilla cho bé ngủ, và một nhóm không sử dụng nệm thơm này trong suốt quá trình trước, trong và sau tiêm ngừa vắc-xin. Những đứa trẻ quen với mùi thơm của vanilla và lặp lại trong những lần tiêm sau sẽ ít quấy khóc hơn nhiều so với nhóm còn lại. Điều này có thể giải thích tại sao mùi hương thật dễ chịu sẽ loại bỏ sự căng thẳng tốt hơn.
Nếu bạn đang trải qua chuyện stress, hãy thiết lập cho não bộ của bạn quen với mùi hương thơm bạn yêu thích, gắn liền với những khoảng thời gian yên bình nào đó. Sau đó, bạn đem nó theo khắp mọi nơi sẽ giúp bạn có suy nghĩ tích cực hơn.
Ký ức mùi hương: Lối đi mới đầy hy vọng cho người bị sa sút trí tuệ
Ký ức là thước phim ghi lại tất cả những gì liên quan đến chúng ta. Chúng ta sẽ chẳng là ai nếu không có sở hữu ký ức. Có thể bạn không thể nhớ được tất cả mọi thứ đã diễn ra trong cuộc đời mình, nhưng hoàn toàn có thể nhớ lại những kỷ niệm thật sâu sắc, đáng nhớ thông qua mùi hương quen thuộc nào đó.
Khi tuổi tác tăng lên, trí tuệ và sức khỏe giảm sút, bạn có thể rơi vào trạng thái có lúc nhớ có lúc quên. Lúc thẫn thờ chợt nhớ đến người này, nhưng lại quên mất người kia đã từng xuất hiện bên mình. Có nhiều cách để bạn ghi lại kỷ niệm như viết nhật ký, giữ gìn những bức ảnh. Những cách tự nhiên và đem lại cảm giác chân thực nhất chính là tác động đến khứu giác, mở ra một "đại sảnh ký ức".
Đối với những người lớn tuổi, bạn có thể sử dụng mùi nước hoa của họ thường dùng khi còn trẻ, hoặc các sản phẩm dầu gội đầu có hương thơm mà họ đã dùng trước kia. Hoặc cũng có thể là mùi quen thuộc của con cháu thường ở bên họ. Thậm chí bạn có thể dùng quần áo cũ của những người thân quen để gợi mở ra ký ức "ngầm" này.
Mùi hương có thể êm dịu, cũng có thể là những mùi khó chịu hơn như mùi khét, mùi củi đốt, mùi sơn… Tùy theo những biến cố trong đời của họ đã trải qua mà bạn biết để thử các mùi hương khác nhau.
Mọi thứ vẫn đều vẹn nguyên ở nơi nào đó trong trí não, chờ một tác động nhỏ để ùa về tấp nập những niềm vui, ngọt ngào hay cả những chuyện buồn đã nguôi ngoai từ lâu. Mong rằng bạn cũng như So nice, có một ký ức mùi hương sống động để nếu lỡ quên đi cũng có thể tìm về.
